Tranh luận tại Quốc hội về Luật Thương mại điện tử: “Thể chế phải mở đường nhưng không được đi chậm”
Chiều 13-11, Quốc hội thảo luận về dự án Luật Thương mại điện tử (TMĐT). Nhiều đại biểu cho rằng luật cần tạo môi trường đổi mới, nhưng đồng thời phải bảo vệ dữ liệu, thị trường và những người kinh doanh chân chính.
Đại biểu Bế Trung Anh (Vĩnh Long) nhận định TMĐT không chỉ là một ngành kinh doanh, mà là hạ tầng của nền kinh tế số. Do đó, luật không chỉ điều chỉnh hành vi giao dịch mà còn xác lập vị thế của Việt Nam trong không gian số toàn cầu. Ông đánh giá bản dự thảo đã thể hiện tư duy hiện đại, nhưng “một số bản lề vẫn còn cứng”, khiến cánh cửa đổi mới chưa thể mở hết.
Theo ông, nếu chỉ quản lý hoạt động TMĐT mà chưa kiến tạo hệ sinh thái, Việt Nam sẽ như “một sân bay lớn nhưng thiếu tháp điều khiển”. Ông đề nghị bổ sung quy định bảo vệ dữ liệu ở mức chặt chẽ hơn: chỉ thu thập dữ liệu cần thiết và chỉ chia sẻ khi có cơ sở pháp lý rõ ràng. Về minh bạch thuật toán, ông cho rằng yêu cầu công khai tiêu chí hiển thị là tiến bộ, nhưng thiếu cơ chế giám sát có thể biến thuật toán thành “người gác cổng vô hình”, khiến doanh nghiệp nhỏ bị lép vế.
ĐBQH Bế Trung Anh – Vĩnh Long cho rằng, luật TMĐT không chỉ điều chỉnh hành vi kinh doanh trên mạng, mà còn xác lập vị thế của Việt Nam trong nền kinh tế số toàn cầu. Ảnh: QH
Đối với TMĐT xuyên biên giới, dự thảo yêu cầu nền tảng nước ngoài phải có pháp nhân hoặc ký quỹ tại Việt Nam. Ông nhận định quy định này phù hợp với các tập đoàn lớn như Amazon hay TikTok Shop, nhưng có thể gây khó cho startup Việt bán hàng ra quốc tế. Vì vậy, ông đề xuất thiết lập cơ chế “sandbox TMĐT xuyên biên giới” để doanh nghiệp được thử nghiệm trong phạm vi kiểm soát. Theo ông, nếu quy định quá chặt, sáng tạo sẽ bị hạn chế.
Tranh luận lại, đại biểu Tạ Văn Hạ (Đà Nẵng) khẳng định pháp luật “không nên chậm”. Ông cho rằng tốc độ phát triển của công nghệ và TMĐT hiện nhanh hơn năng lực quản lý, nên pháp luật cần phải đi trước bằng nguyên tắc, đi cùng bằng cơ chế và đi sau bằng giám sát. Nếu không, không gian sáng tạo sẽ bị lấn át bởi hành vi vi phạm, người tuân thủ chịu thiệt, người lợi dụng kẽ hở sẽ hưởng lợi.
Ông nhấn mạnh bài học từ giai đoạn Uber, Grab khi Việt Nam thiếu khung quản lý phù hợp, dẫn đến tranh chấp kéo dài. Theo ông, sáng tạo chỉ bền vững khi nằm trong khuôn khổ pháp luật rõ ràng, có tính dự báo và cho phép thử nghiệm.
Nguồn: https://plo.vn/dai-bieu-neu-phap-luat-di-cham-nguoi-tuan-thu-se-chiu-thiet-post881175.html
