Giá điện hai thành phần: Ai lợi, ai thiệt?
Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) bắt đầu thí điểm giá điện hai thành phần từ tháng 10/2025 đối với nhóm khách hàng sử dụng bình quân từ 200.000 kWh/tháng trở lên, với khoảng 7.000 khách hàng lớn tham gia. Việc thí điểm chỉ mang tính mô phỏng, chưa thu tiền theo cơ chế mới.
Giá điện hai thành phần gồm giá công suất (cố định) và giá điện năng tiêu thụ (biến đổi). Giá công suất được tính theo công suất cực đại (Pmax) mà khách hàng đăng ký hoặc thực tế sử dụng, phản ánh chi phí đầu tư và duy trì hệ thống điện. Trong khi đó, giá điện năng phản ánh chi phí nhiên liệu, vận hành và được chia theo ba khung giờ: thấp điểm (843 – 904 đồng/kWh), bình thường (1.253 – 1.332 đồng/kWh) và cao điểm (2.162 – 2.251 đồng/kWh).
Theo EVN, mức giá điện năng trong biểu mới thấp hơn 25 – 33% so với hiện nay do tách riêng phần chi phí cố định. Tổng số tiền phải trả phụ thuộc vào mức công suất cực đại mà khách hàng sử dụng. Doanh nghiệp có phụ tải ổn định, vận hành hiệu quả sẽ trả ít hơn, còn nhóm sử dụng không ổn định, công suất đỉnh cao sẽ trả nhiều hơn.
Việc lắp điện mặt trời mái nhà kết hợp pin lưu trữ cũng là cách góp phần giảm công suất cực đại trong tính tiền điện 2 thành phần
ẢNH: NG.NGA
Ông Nguyễn Quốc Dũng, Trưởng ban Kinh doanh EVN, cho biết mô hình này giúp phản ánh đúng chi phí cung ứng điện và khuyến khích khách hàng điều chỉnh hành vi sử dụng điện, tránh dồn tải vào giờ cao điểm.
Theo tính toán của TS Nguyễn Huy Hoạch (Hiệp hội Năng lượng Việt Nam), hộ dân cư có thể phải trả cao hơn 5 – 7%, do giá công suất được tính cả khi chỉ dùng điện vài giờ mỗi ngày. Ngược lại, doanh nghiệp sản xuất ổn định có thể giảm chi phí từ 5 – 10%, còn doanh nghiệp mùa vụ tăng nhẹ 3 – 5%. Nhóm thương mại – dịch vụ có thể duy trì mức chi phí tương đương nếu biết điều chỉnh phụ tải linh hoạt, như giảm chiếu sáng, tắt thiết bị lạnh hoặc chuyển giờ hoạt động.
Các chuyên gia của Viện Năng lượng ước tính, nếu áp dụng rộng rãi, EVN có thể giảm 8 – 10% công suất cực đại của hệ thống, tương đương 4.000 – 5.000 MW, tiết kiệm hàng chục nghìn tỉ đồng đầu tư cho nguồn và lưới điện.
Tuy nhiên, giai đoạn thí điểm sẽ là bước quan trọng để kiểm chứng tính khả thi và đánh giá phản ứng của thị trường. Theo các chuyên gia, rủi ro lớn nhất là thiếu thông tin khiến doanh nghiệp hiểu nhầm là tăng giá điện. Dù vậy, về lâu dài, giá điện hai thành phần được kỳ vọng sẽ khuyến khích sử dụng điện tiết kiệm và hiệu quả hơn, đồng thời giảm áp lực đầu tư cho hệ thống điện quốc gia.
Nguồn: https://thanhnien.vn/gia-dien-2-thanh-phan-ai-loi-ai-thiet-185251015184228244.htm
