Cần xây dựng lại danh mục dân tộc và đổi mới cách tiếp cận chính sách dân tộc
Tại Việt Nam, dân tộc thiểu số (DTTS) chiếm 14,3% dân số nhưng phân bố trên 70% diện tích lãnh thổ và chiếm gần 55% tổng số hộ nghèo toàn quốc (theo UNDP 2022). Thực trạng này cho thấy nhu cầu cấp thiết phải tái cấu trúc chính sách dân tộc theo hướng khoa học và thực tiễn hơn.
Danh mục 54 dân tộc Việt Nam được ban hành từ năm 1979 nay đã bộc lộ nhiều bất cập, như thiếu cơ sở lý luận nhất quán, không phản ánh đúng sự đa dạng và biến động xã hội. Các tiêu chí truyền thống như ngôn ngữ, văn hóa, ý thức tộc người dần mất hiệu lực trong bối cảnh hội nhập và giao thoa cộng đồng.
Ngay từ sau ngày đất nước giành độc lập, Việt Nam đã xác lập định hướng phát triển như một quốc gia đa sắc tộc, thống nhất trong đa dạng. Ảnh: Lê Anh Dũng
Thực tế cho thấy việc sử dụng danh mục dân tộc làm cơ sở chi phối chính sách đã gây ra hiện tượng “tha hóa chính sách”, khi có những động cơ tách – nhập tộc người để trục lợi. Một số nhóm dân cư sống trong cùng địa bàn nhưng không được hưởng chính sách, dẫn đến cảm giác bất công.
Việc xây dựng lại bảng danh mục là khả thi và phù hợp với quy định pháp luật hiện hành. Tuy nhiên, cần thực hiện một cách khoa học, minh bạch, có tham vấn cộng đồng, tránh gây xáo trộn về chính trị – hành chính. Danh mục mới không chỉ phục vụ nhận diện văn hóa mà còn là nền tảng xác lập chính sách công bằng và hiệu quả.
Bên cạnh đó, cần đổi mới cách tiếp cận chính sách dân tộc: tách biệt rõ giữa chính sách văn hóa (dựa trên tộc danh) và chính sách phát triển kinh tế – xã hội (dựa trên vùng cư trú và chỉ số phát triển). Đây là bước chuyển quan trọng từ “quản lý nhận dạng” sang “quản trị phát triển”, nhằm đảm bảo công bằng, ổn định và thúc đẩy khối đại đoàn kết dân tộc trong thời kỳ mới.
Nguồn: https://vietnamnet.vn/phan-dinh-thanh-phan-dan-toc-va-viec-thuc-hien-chinh-sach-dan-toc-thieu-so-2414220.html
