Điều khoản dịch vụ mới của Zalo: Người dùng ở thế “chấp nhận hoặc rời bỏ”
Những ngày gần đây, việc Zalo yêu cầu người dùng phải “cập nhật và đồng ý điều khoản dịch vụ mới” để tiếp tục sử dụng đã tạo ra nhiều phản ứng trái chiều. Không ít người dùng tỏ ra bất ngờ, thậm chí khó chịu, khi gần như không có lựa chọn nào khác ngoài việc chấp nhận toàn bộ các điều khoản nếu không muốn bị gián đoạn liên lạc.
Dưới góc độ pháp lý, các điều khoản dịch vụ của Zalo mang nhiều đặc điểm của “hợp đồng theo mẫu” và “điều kiện giao dịch chung”. Theo Bộ luật Dân sự 2015, hợp đồng theo mẫu là hợp đồng do một bên soạn sẵn, bên còn lại chỉ có quyền chấp nhận hoặc từ chối toàn bộ, không có cơ hội đàm phán hay điều chỉnh nội dung. Nguyên tắc này thường được gọi là “chọn hoặc bỏ”.
Khác với các hợp đồng thông thường, nơi các bên có thể thương lượng trên tinh thần bình đẳng, hợp đồng theo mẫu thể hiện rõ ưu thế của bên cung cấp dịch vụ. Người dùng, trong vai trò bên yếu thế, buộc phải cân nhắc giữa việc chấp nhận những điều khoản có thể bất lợi hoặc từ bỏ dịch vụ đang gắn chặt với đời sống cá nhân và công việc.
Trước điều kiện giao dịch chung mang dáng dấp của hợp đồng mẫu, người dùng hoặc chấp nhận toàn bộ hoặc… “nghỉ chơi” với Zalo. Ảnh: THUẬN VĂN
Thực tế, không chỉ Zalo mà hầu hết các nền tảng mạng xã hội lớn như Facebook, TikTok hay Telegram đều áp dụng mô hình điều khoản “chấp nhận toàn bộ”. Việc người dùng đồng ý cho nền tảng thu thập, xử lý và sử dụng dữ liệu cá nhân phát sinh trong quá trình sử dụng là điều phổ biến trong môi trường số hiện nay. Vì vậy, về bản chất, điều khoản dịch vụ mới của Zalo không phải là hiện tượng bất thường.
Tuy nhiên, điều khiến nhiều người băn khoăn nằm ở tính “bắt buộc trong thời gian ngắn” và mức độ phụ thuộc cao vào Zalo tại Việt Nam. Ứng dụng này hiện được sử dụng rộng rãi cho liên lạc cá nhân, công việc, học tập, thậm chí tiếp nhận thông báo và kết quả dịch vụ công. Do đó, việc “không đồng ý” gần như đồng nghĩa với việc tự tách mình khỏi một kênh giao tiếp quan trọng.
Về nguyên tắc, “luật chơi” của các nền tảng số phải tuân thủ pháp luật Việt Nam, đặc biệt là các quy định về bảo vệ dữ liệu cá nhân. Nếu việc thu thập, sử dụng hoặc chia sẻ thông tin cá nhân vượt quá phạm vi được người dùng đồng ý, doanh nghiệp có thể đối mặt với các chế tài hành chính, thậm chí trách nhiệm pháp lý nghiêm khắc hơn nếu gây thiệt hại.
Trong bối cảnh đó, dù người dùng có thể không hoàn toàn thoải mái, thực tế cho thấy họ đang ở vị thế khó phản kháng. Điều còn lại là kỳ vọng các nền tảng như Zalo sẽ minh bạch hơn, tuân thủ chặt chẽ pháp luật và đặt quyền lợi người dùng ở vị trí xứng đáng trong “luật chơi” của mình.
Nguồn: https://plo.vn/zalo-cap-nhat-dieu-khoan-bong-dang-cua-hop-dong-mau-va-the-bi-dong-cua-nguoi-dung-post888904.html
